Liên hệ: 0912 699 269  Đăng nhập  Đăng ký

Cảm Nhận Thế Nào, Đời Trao Thế Đó

Bạn là một tâm hồn có trải nghiệm cụ thể. Bất cứ gì bạn thể hiện trong đời bạn - niềm vui, tình cảm, mong muốn - phản hồi chính xác những gì suy nghĩ và cảm xúc bạn tạo ra. Vào một giai đoạn nào đó rồi bạn cũng sẽ hiểu rằng bạn chịu trách nhiệm hoàn toàn thực tại của mình. Khi nào bạn chưa ngộ ra điều đó, cuộc sống có thể là "địa ngục" trên trái đất. Sau khi bạn ngộ ra, cuộc sống trở thành một trò chơi mà: - Những giấc mơ của bạn đưa bạn về phía trước với vận tốc nhanh dần - Mọi thứ trở nên ngày càng vui thích Tất cả đều kỳ diệu, kể cả việc: - TIỀM THỨC CỦA BẠN CHỨA TẤT CẢ NHỮNG SUY NGHĨ VÀ CẢM XÚC MÀ BẠN CÓ Bởi vì vạn vật đều kết nối, nên TIỀM THỨC CỦA BẠN KẾT NỐI VỚI VẠN VẬT. Điều này chứng minh tại sao: - TIỀM THỨC CỦA BẠN TẠO RA TRẢI NGHIỆM SỐNG CỦA BẠN. - CẢM XÚC LẬP TRÌNH LẠI TIỀM THỨC CỦA BẠN - KHI BẠN THAY ĐỔI CẢM NHẬN, BẠN THAY ĐỔI SỐ PHẬN CỦA MÌNH Bạn chịu trách về trải nghiệm cuộc đời mình. Bạn đang tạo ra cuộc sống của bạn, từng lúc từng lúc. *** Đã bao giờ bạn tự hỏi: Tại sao những thứ xui xẻo lại liên tục xảy ra đối với mình? Tại sao những người ế vẫn tiếp tục ế? Người giàu lại tiếp tục giàu? Liệu chúng ta có thể thay đổi được “số phận” đã an bài hay không? Câu trả lời sẽ có trong cuốn sách Cảm nhận thế nào đời trao thế đó của tác giả Andrew Matthews. Một cuộc sống đong đầy về tài chính, tình cảm và sức khỏe là điều mà bất cứ ai cũng mong muốn. Nhiều người vẫn quan niệm rằng, nếu mình cứ tiếp tục chăm chỉ, cố gắng làm việc thì một ngày nào đó may mắn sẽ mỉm cười với bạn. Tuy nhiên, trên thực tế, những chuyện xui rủi vẫn liên tục đeo bám lấy bản thân từ ngày này qua ngày khác. Thất nghiệp vẫn tiếp tục dài hạn và hóa đơn hàng tháng vẫn gửi đến đúng hạn. Liệu ông trời đã đối xử bất công với chúng ta quá chăng? Thật ra cuộc sống đều rất công bằng với tất cả mọi người. Cơ hội không phân biệt giới tính, sắc tộc hay tuổi tác mà chia đều cho mỗi chúng ta. Nếu đã nỗ lực rất nhiều nhưng vẫn không đạt được kết quả như mong muốn thì nguyên nhân có thể là do bạn vẫn chưa hiểu hết luật chơi của cuộc đời. Những suy nghĩ,  nhìn nhận của bản thân sẽ quyết định trực tiếp đến tiền lương, giá trị sống và thành công trong tương lai của bạn. Quyển sách Cảm nhận thế nào đời trao thế đó của tác giả Andrew Matthews sẽ giúp bạn nhận thức rõ hơn sức ảnh hưởng của cảm nhận bản thân đến mọi thứ xung quanh mình. Để từ đó bạn có thể tự điều chỉnh cách mọi người đối xử với bạn, đến hạnh phúc hay thành công mà bản thân mong muốn có được. Tất cả đều có thể thay đổi khi ta thay đổi. Những gì kiểm soát cuộc sống của bạn Có thể bạn chưa biết nhưng bộ não của chúng ta hoạt động nhờ vào hai phần, đó là tiềm thức và ý thức. Trong đó, ý thức chỉ đóng vai trò 10%, còn 90% tư duy của bạn lại bị điều khiển bởi tiềm thức. Mỗi ngày, tim bạn vẫn đập, dạ dày tiếp tục tiêu hóa cả trong lúc ngủ đều nhờ vào “tảng băng chìm” tiềm thức.  Có thể nói, tiềm thức đóng vai trò như một chiếc máy ghi khổng lồ, được cài đặt sẵn ngay từ khi bạn mới sinh ra nhằm điều hòa mọi hoạt động như hơi thở, nhịp tim và hàng ngàn chức năng khác mà bạn tự tạo nên trong suốt quá trình sống như lái xe, đánh máy, nấu ăn… Đặc biệt, các thói quen này sẽ dễ dàng được tạo hơn khi bạn từ 6 tuổi trở xuống. Đó là lý do giải thích tại sao trẻ con từ 3-4 tuổi là “giai đoạn vàng” để học bơi, học ngoại ngữ… Vì ở độ tuổi này, chúng ta không bị vướng phải những rào cản về định kiến trong nhận thức. Tư duy của chúng ta lúc này sẽ  cởi mở hơn để đón nhận mọi thứ xung quanh, kể cả những điều tiêu cực. Chính vì vậy, nếu bạn cứ liên tục cho đứa bé lên 4 chơi những trò chơi đánh, đấm bạo lực và sống trong môi trường mà những người xung quanh hay văng tục, chửi thề thì bạn đã tạo ra một đứa con nhà lính. Bởi vì trẻ con sẽ không ý thức được như người lớn để lọc ra cái gì được trên phim ảnh, cái gì được trên đời thực. Đối với những người đã trưởng thành, cơ chế hoạt động của tiềm thức cũng quyết định rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của bạn. Chúng ta liên tục gieo những suy nghĩ, niềm tin và bị cuốn hút bởi những thứ xảy ra tương tự với mình. Một số người đi đâu cũng thấy vui thích. Một số cầu thủ luôn có mặt ngay chỗ có được bóng. Hay một người bạn luôn thành công trong công việc nhưng lại gặp chuyện lận đận trong tình duyên. Tất cả những điều này đều chịu sự chia phối của tiềm thức. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể thay đổi mô hình của mình nhờ vào cách thay đổi những suy nghĩ của bản thân. Cảm nhận cái gì thì được cái ấy Chúng ta giống như những cục nam châm luôn thu hút con người và hoàn cảnh tương ứng với thế giới nội tâm của mình. Khi chúng ta vui, những điều tích cực sẽ luôn bao quanh lấy bạn. Và ngược lại, khi cảm thấy bất an và giận dữ, bạn sẽ luôn bị cuốn vào những việc  khiến bản thân cảm thấy tệ hơn. Thông thường, những suy nghĩ tiêu cực được ví như những bầy chuột và trở thành đại dịch kéo tâm trạng của bạn xuống bất cứ lúc nào. Ví dụ, trong ca làm bạn nhận được một cuộc điện thoại của một khách hàng thô lỗ. Đầu tiên, bạn sẽ suy nghĩ: “Mình ghét cay ghét đắng những người cộc cằn”. Tiếp theo đó, bạn sẽ bị cuốn theo suy nghĩ tiêu cực: “Làm công việc này mình luôn phải tiếp xúc với những người cộc cằn thô lỗ”. Sau đó, “Làm công việc này mình luôn bị bao quanh với những những người bị thô lỗ và bị trả lương thấp ”, và rồi “Làm công việc này mình luôn bị bao quanh bởi những người thô lỗ, lương thấp và bị coi thường ”. Vậy là tâm trí của bạn  liên tục bị kéo theo từ suy nghĩ này đến suy nghĩ khác. Một ngày của bạn vì một việc nhỏ sẽ bị biến thành chuỗi các thứ tiêu cực.  Chính vì vậy, để hướng suy nghĩ của mình trở nên  lạc quan hơn, bạn phải làm tốt ngay từ những bước đầu tiên. Khi những sự việc không theo như ý muốn xuất hiện, hãy tự hỏi bản thân: “Có điều gì tốt trong chuyện này không?”. Câu hỏi tự vấn này sẽ giúp bạn có thêm khoảng lặng để ý thức được những suy nghĩ tiếp theo của mình. Một suy nghĩ tiêu cực này sẽ hút lấy một suy nghĩ tiêu cực khác. Một suy nghĩ tích cực này sẽ hút lấy một suy nghĩ tích cực khác. Trước khi dịch bệnh bắt đầu, hãy tự hỏi bản thân “Có điều gì tốt trong chuyện này không?” Suy nghĩ và cảm xúc là hai thứ thường đi song hành với nhau. Suy nghĩ tạo ra cảm xúc và cảm xúc sẽ ảnh hưởng ngược trở lại những suy nghĩ của bạn. Để có được những thứ mình muốn, trước tiên bạn phải tạo ra được những cảm xúc như thể bạn đã đạt được nó rồi. Điều này cũng tương tự như việc bạn đang đi đền chùa và cầu nguyện điều mình mong muốn. Hầu hết chúng ta đều cầu nguyện theo những cách khác nhau, ví dụ: “Thượng Đế, con là một người đầy xui xẻo, cuộc đời con là một đống giẻ rách. Ngài có thể thay đổi nó không?”. Thực tế cho thấy, cách này chưa bao giờ là hiệu quả và luôn mang lại cho bản thân cảm giác bất lực và tuyệt vọng, đồng thời còn củng cố niềm tin trong bạn rằng: “Tôi là một người tồi”. Các nền văn hóa truyền thống trên thế giới đều công nhận sức mạnh của cảm xúc. Người Navajo hiểu rằng họ không cầu mưa mà đang cảm nhận mưa. Họ biết ơn vì cảm giác mưa đã đến. Những Phật tử Tây tạng hiểu được rằng, hình thức cao nhất của lời nguyện cầu là cầu xin cảm nhận lời nguyện cầu được đáp trả. Có những môn đồ Ấn Độ giáo, Hồi giáo, Phật giáo luôn tin vào những lời cầu nguyện. Điều này một phần chẳng liên quan đến tôn giáo họ theo, hay phụ thuộc vào nội dung của họ cầu mà bởi vì họ cảm nhận được! Tin và cảm nhận – đó là cách mà thế giới xung quanh đang vận hành. Có rất nhiều người quan niệm rằng, “Chừng nào sự việc trở nên tốt hơn, thì KHI ĐÓ chúng ta sẽ cảm thấy tốt đẹp hơn.” Đã bao giờ bạn tự hỏi chính mình, đến bao giờ chúng ta mới hết phải nỗ lực khi hàn gắn những mối quan hệ trong khi bản thân cảm thấy không vui với mối quan hệ đó? Đến bao giờ mới trở nên giàu có khi bản thân luôn thấy túng thiếu? Đó là khi bạn luôn giữ cho bản thân niềm hy vọng. Tia hy vọng dù có mong manh, nhỏ bé đến đâu thì cũng có tác dụng nâng đỡ bạn lướt qua những ngày tháng khó khăn. Mọi chuyện sẽ ổn chỉ khi bạn cảm thấy tốt hơn. Trải nghiệm suy cho cùng đều đi theo sau cảm giác. Bạn có thể đi từng bước nhỏ và từ từ  để chuyển hóa những cảm xúc của mình. Sẽ rất khó và dễ bỏ cuộc khi bạn mong muốn bản thân nhảy cóc từ thái cực đau khổ cùng cực sang hạnh phúc ngập tràn. Mỗi ngày chỉ cần bạn cảm thấy tốt hơn một chút, ngày hôm nay tiến bộ hơn hôm qua. Vậy là thành công! Luật vạn vật hấp dẫn Mọi thứ bắt đầu từ bên trong. Đức Phật đã đúc kết cách đây 2.600 năm: “Con không ở trong cuộc đời này, cuộc đời này ở trong con” Tâm trí của chúng ta có thể được ví như một tảng băng trôi. Sức mạnh của bản thân lại nằm ở phần chìm, đó là tiềm thức. Nó đóng vai trò là hoa tiêu lèo lái  và lập trình cuộc sống của bạn. Các nhà khoa học đã chứng minh được rằng, tất cả mọi thứ xung quanh chúng ta đều được cấu tạo nên từ những electon với tần số chuyển động khác nhau. Khi bạn ăn quả táo hay nguyền rủa ông hàng xóm đều được gửi đi những phản ứng dây chuyền vào vũ trụ. Trái đất có 7 tỷ người và chắc chắn mỗi người sẽ có những suy nghĩ khác nhau. Vũ trụ sắp đặt và cân bằng lại mọi thứ. Điều này có ý nghĩa rằng mọi thứ xảy ra trên đời đều có những kết nối với nhau. Suy nghĩ không chỉ đơn thuần là vật chất mà còn đóng vai trò là vật chất. Chính vì vậy, đây chắc chắn là tin vui đối với tất cả chúng ta. Vì những thứ trên đời này đều do chính bản thân mình tạo ra, nên bạn có thể thay đổi được hoàn cảnh sống khi thay đổi những gì bạn cảm nhận. Đó chính là quy luật của định luật vạn vật hấp dẫn. Cảm xúc sẽ thay đổi khi chúng ta luôn tìm kiếm những điều tốt đẹp xung quanh bản thân, thôi không trách cứ người khác, thôi không dằn vặt bản thân và thả trôi theo những muộn phiền. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, có rất nhiều người đã áp dụng và liên tục nghĩ đến những thứ mình mong muốn, nhưng không bao giờ thực hiện được. Nguyên nhân là do đâu? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu. Luật vạn vật hấp dẫn bị phá vỡ, lý do phổ biến đầu tiên là vì bạn chưa chọn được cho bản thân một mục tiêu thú vị.Ví dụ, nhiều người luôn mơ sẽ trúng sổ xố 1 tỷ đô la. Ai cũng cho rằng điều này rất thú vị, nhưng thực ra thật nhàm chán. Nó chỉ đơn giản là một đống giấy và một điều chắc chắn rằng sở hữu một két sắt đầy tiền chẳng có gì thú vị. Điều hấp dẫn là khi bạn bắt đầu nghĩ tới mình sẽ làm việc gì với số tiền này: Có thể đầu tư vào kinh doanh, nghỉ hưu sớm hay đi du lịch vòng quanh khắp thế giới… Đây là thứ sẽ giúp bạn cảm nhận đượcđiều mình mong muốn tốt hơn. Những người thành công sẽ không bao giờ mơ đến tiền, họ nghĩ cách làm ra tiền và dùng tiền đó vào việc gì. Có nhiều người dành cả cuộc đời mình để ám ảnh với những giấc mơ của bản thân nhưng chẳng bao giờ thực hiện được. Đó là vì họ luôn bị hút vào những bực bội, lo lắng hay thất vọng. Vô tình  vì điều này mà họ luôn tập trung vào những thứ mình thiếu/không có. Một người trẻ mới ra trường, mất hết 12 tháng để rải đơn xin việc nhưng luôn bị từ chối. Cho đến khi được tuyển dụng thì anh ta liên tục nhận được ba lời mời công việc tiếp theo. Điều gì đã xảy ra? Suốt một năm qua, bạn trẻ này chỉ tập trung vào việc “Không ai cần đến tôi”. Đến khi nhận được công việc thì năng lượng bắt đầu chuyển từ thiếu/không có sang “Người ta cần tôi”. Khi cảm giác được mọi người sẽ cần đến mình, tức khắc họ sẽ thuê bạn. Chính vì vậy, luôn nghĩ đến mục tiêu của mình với những thứ tốt đẹp, bạn sẽ tạo nên những thứ tốt đẹp. Lý do thứ ba khiến định luật vạn vật hấp dẫn bị phá vỡ, là vì bạn không tin rằng mình có thể đạt được những mục tiêu đã đặt ra. Có không ít người đã đọc rất nhiều sách và tham gia các khóa học kỹ năng, sau đó tự đặt cho bản thân mục tiêu đại loại như: trở thành Forbes 30 Under 30 Asia, sở hữu biệt thự ngàn tỷ… và thỉnh thoảng nghĩ đến nó! Điều khiến bạn cảm thấy chán nản với mục tiêu của mình có thể bắt nguồn vì lý do bạn không tin rằng bản thân sẽ làm được. Niềm tin đóng vai trò vô cùng quan trọng quyết định bạn sẽ đạt được điều mình muốn hay không. Nếu bạn muốn mình trở nên khỏe mạnh, công việc thuận buồn xuôi gió hơn và luôn hạnh phúc trong các mối quan hệ thì bạn phải tin rằng mình hoàn toàn có thể. Điều này sẽ giúp bạn cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc khi nghĩ đến nó. Như thế mọi việc sẽ diễn ra theo đúng như những gì bạn mong muốn. Ngược lại, nếu không tin mọi việc sẽ trở nên khả thi. Não bộ của bạn sẽ tìm kiếm những thông tin và chứng minh điều này sẽ trở thành hiện thực. Những thứ này sẽ khiến bạn luôn cảm thấy chán nản khi nghĩ về những mục tiêu. Chỉ khi nào không nghĩ nhiều đến nó nữa, bạn sẽ không hấp dẫn được nó. Rèn luyện tiềm thức của bản thân cũng giống như cách bạn tập thể dục. Những bó cơ sẽ trở nên săn chắc hơn khi bạn giữ thói quen luyện tập có chủ đích hàng ngày. Hãy bắt đầu từng bước nhỏ và liên tục nâng ngưỡng chấp nhận lên mỗi ngày. Nếu luôn cảm thấy stress với Deadline hay số lượng công việc thì hãy nghĩ tới giây phút được hoàn tất nhiệm vụ được giao, nở một nụ cười nhẹ và khẳng định với bản thân “Mình hoàn toàn có thể làm được.” Ban đầu có thể chưa quen và cảm thấy hơi khó chịu nhưng dần dần mọi thứ sẽ trở nên thoải mái hơn và trở thành thói quen ăn sâu vào tiềm thức. Khi đã đạt được những mục tiêu vừa sức, bạn hoàn toàn có thể thực hiện các mục tiêu lớn hơn. Tín hiệu sẽ có ở khắp mọi nơi, nhưng chỉ được cộng hưởng với những ti vi đã bật lên. Nếu tự giả định cho bản thân đã tìm thấy ý trung nhân hay công việc ưa thích, thì bạn sẽ luôn thu hút được những nhà tuyển dụng hay người bạn đời chuyển động cùng tần số với mình. Thế giới là một tấm gương soi của bạn Khi soi mình vào gương, bạn sẽ thấy hình ảnh của bản thân được phản chiếu trong tấm kiếng. Thế giới cũng vận hành theo cách tương tự như vậy. Những gì bạn cảm nhận bên trong sẽ là cách mọi người và sự vật xung quanh phản ánh lại với bạn. Nhiều người quan niệm rằng “Nếu không thích công việc hiện tại, hãy đổi việc. Nếu không yêu vợ này, hãy lấy vợ khác”. Quan trọng là nếu bạn không chịu thay đổi cách suy nghĩ của bản thân thì dù có chuyển từ đường này sang đường khác cũng không giúp ích được gì. Bạn sẽ liên tục thu hút những thứ tương tự đến với mình. Nếu bạn cảm thấy mình không xứng đáng được trả lương, bạn sẽ tìm thấy ông chủ không trả gì cho bạn. Nếu bạn luôn bỏ lơ cảm xúc của bản thân thì sẽ có lúc bạn sẽ tìm thấy nơi làm việc mà không ai quan tâm đến cảm xúc của mình. Vấn đề là những việc này xảy ra, không phải là ở HỌ mà ở chính MỐI QUAN HỆ CỦA BẠN VỚI BẢN THÂN của mình. Nếu bạn tin rằng cuộc sống chống lại bạn, thì sẽ như thế. Không có cách sống nào khác hơn là: tin rằng vũ trụ đang vận hành để làm cho bạn vui vẻ. Khó khăn và thử thách luôn là những phần không thể thiếu trong cuộc sống. Có thể hôm nay là một ngày tồi tệ đối với bạn, nhưng nếu cứ tiếp tục căng thẳng chắc chắn mọi thứ sẽ  trở nên khó chịu hơn. Nếu đang sốt ruột vì bị trễ giờ làm và bị cuốn vào đám kẹt xe thì càng cố gắng luồn lách để vượt qua đám đông rất có thể bạn chỉ chuốc thêm bực mình cho bản thân. Điều có thể làm lúc này là bạn nên bình tâm trở lại và tự nhủ: “Mình đâu làm được gì! Lẽ ra mình cứ ở yên như thế. Như vậy sẽ tốt hơn hết.” Mọi thứ chắc chắn sẽ thay đổi theo chiều hướng tích cực. Đúng lúc này, bạn có thể vô tình gặp crush của đời mình giữa dòng đường tấp nập, hoặc bạn sẽ có thêm nhiều thời gian để suy ngẫm về dự án mình đang theo đuổi. Một khi chúng ta thay đổi góc nhìn về “tình huống tệ hại” thì may mắn sẽ tự nhiên đến với bạn.  Mỗi chúng ta là một linh hồn mạnh mẽ, yêu thương và cao quý trong thân xác này. Khi chúng ta quên điều này, cuộc sống sẽ gặp trắc trở. Đó là cách cuộc sống đưa chúng ta trở lại đúng hướng. Kết luận Cuối cùng, ngẫm lại tất cả mọi thứ, tiền bạc hay danh vọng có giúp bạn có được hạnh phúc khi đạt được nó? Mẹ Teresa bảo, không cần nhất thiết phải như vậy. Bí quyết để đặt ra mục tiêu, là khi nó phải khiến bản thân bạn cảm thấy tốt đẹp, luôn phấn đấu để tiến gần hơn từng ngày và không cần quan tâm chuyện gì sẽ xảy ra. Mọi chuyện sẽ trở nên tốt đẹp khi bạn để mọi thứ như trước giờ nó vốn là.   Tác giả: Ngọc Ấn - Bookademy    Mời các bạn mượn đọc sách Cảm Nhận Thế Nào, Đời Trao Thế Đó của tác giả Andrew Matthews & Hoàng Dạ Thư (dịch).

Nguồn: dtv-ebook.com

Đọc Sách

Nói Thế Nào Để Được Chào Đón, Làm Thế Nào Để Được Ghi Nhận
Có câu cách ngôn “Ở nhà nhờ bố mẹ, ra ngoài cậy bạn bè”, nói như vậy đủ hiểu quan hệ xã hội có vai trò quan trọng thế nào trong đời sống. Tuy nhiên quan hệ xã hội lại cũng là chuyện phức tạp nhất. Học ăn học nói học gói học mở là lời dặn con từ thuở lọt lòng. Dựa vào kiến thức tâm lí học, cuốn sách giúp bạn phân định rõ hơn những chuyện nên nói, nên làm cũng như gợi ý cho bạn cách nói, cách làm khiến người khác thấy tâm phục khẩu phục. Muốn thăng chức, muốn tăng lương, phải nói thế nào? Muốn từ chối, lại sợ người khác phiền trách, phải làm thế nào? Muốn lỗi hẹn, lại sợ người khác tức giận, phải làm thế nào? Muốn chỉ trích, muốn bảo ban, lại sợ người ta tự ái, phải làm thế nào? Muốn thay đổi giao ước, lại sợ bị tẩy chay, phải nói thế nào, làm thế nào? Nhất cử nhất động đều tạo phản ứng dây chuyền, chuyện gì không được nói, hễ nói sẽ sai? Việc gì không được làm, hễ làm sẽ tiếc? Hãy học hỏi từ các bậc thầy chiến lược, nghe họ nói, xem họ làm, rồi bạn sẽ tỏa sáng. *** NÓI CÓ KỸ NĂNG, LÀM VIỆC CÓ PHƯƠNG PHÁP, THÀNH CÔNG TRONG TẦM TAY Chúng ta đang sống trong một xã hội “mở”, mỗi cá nhân đều không thể tồn tại độc lập, đều phải giao tiếp với nhau, cho dù là lao động trí óc, lao động chân tay hay nghành nghề khác trong xã hội. Nhưng chúng ta cũng đang sống trong một xã hội “thờ ơ lạnh nhạt”, giữa con người với con người càng ngày càng khó giao lưu với nhau, người ta lúc nào cũng đề phòng, dùng lớp vỏ ngoài dày đặc để bao bọc tâm hồn của mình. Vậy là, giao tiếp trở thành một lĩnh vực đòi hỏi có kỹ thuật cao. Những người không hiểu bí quyết ẩn chứa trong đó, sẽ khó tránh khỏi việc gặp trở ngại, khó được người khác tiếp nhận; nhưng có những người lại biết dựa vào kỹ năng vốn có của mình để có được sự thuận lợi trong mọi việc, dễ dàng được người khác chào đón. Vì vậy, muốn có quan hệ tốt đẹp thì chúng ta phải học cách giao lưu, phải nắm được phương pháp nói chuyện và làm việc. Cuốn sách Nói thế nào để được chào đón, làm thế nào để được ghi nhận cung cấp cho các độc giả những phương pháp thực tiễn và hữu ích. Đọc cuốn sách này bạn sẽ biết: làm thế nào để thể hiện ưu điểm của mình thông qua cách nói chuyện, làm việc khéo léo; làm thế nào để gây ấn tượng tốt với người khác chỉ qua lần gặp gỡ ban đầu; làm thế nào để vượt qua cuộc phỏng vấn lắt léo; làm thế nào để khiến người khác giới cảm mến bạn ngay từ cái nhìn đầu tiên… Có vô số những tuyệt chiêu trong cuốn sách sẽ dạy bạn những điều này. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều sách dạy về kỹ năng sống, sách dạy cách nói và thực hành cũng khá nhiều, nhưng chỉ có một vài cuốn là có phương pháp và kỹ năng thực tế thực sự, cuốn sách này nằm trong số ít ỏi đó. Cuốn sách đã hoàn toàn vứt bỏ những lý luận sáo rỗng, giáo điều để trực tiếp truyền thụ cho bạn những kỹ năng thực tế. Nói chuyện dường như không hề khó, hầu như ai cũng biết nói. Tuy nhiên, có những người nói năng vô cùng trí tuệ và hoạt bát, trong khi lại có những người nói năng thiếu chuẩn mực, gây khó chịu cho người khác. Biết ăn nói và không biết ăn nói, giữa chúng có một sự khác biệt rất lớn. Bạn không tin ư? Hãy xem hai ví dụ dưới đây: Mùa đông, cửa sổ mở, từng cơn gió lạnh không ngừng lùa vào phòng. Gặp tình huống này, có anh chồng sẽ trách móc vợ: “Em làm gì vậy? Lẽ nào em không thấy lạnh sao? Vì sao không đóng cửa sổ lại?” Cũng có anh chồng nói với vợ rằng: “Vợ ơi, anh sợ em lạnh, anh đi đóng cửa sổ nhé!” Nếu bạn là chồng, bạn sẽ chọn câu nào để nói với vợ? Kết quả sẽ như ra sao? Tôi nghĩ chắc chắn bạn sẽ tưởng tượng được. Trên xe có người bạn muốn hút thuốc. Người A cùng xe nói: “Anh dập thuốc đi được không? Tôi không chịu được.” Người B cùng xe nói: “Cậu hút ít thôi! Đặc biệt là hút thuốc trong xe, không tốt cho sức khỏe của cậu.” Bạn cho rằng người hút thuốc sẽ muốn nghe ai? Qua đó có thể thấy, biết ăn nói và không biết ăn nói là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau, kết quả nhận được cũng hoàn toàn khác nhau. Khi nội dung nói chuyện của bạn hàm chứa những tình cảm mà bạn nghĩ cho đối phương, đối phương sẽ biết tâm ý của bạn, muốn nghe lời bạn nói, từ đó càng thích bạn hơn. Ngược lại, nếu bạn nói năng không suy nghĩ, không chú ý ngữ khí thì rất dễ đắc tội với người khác. “Một câu nói khiến người ta cười, nhưng một câu nói cũng khiến người ta khó chịu.” Cho dù sự việc lớn hay nhỏ, biết ăn nói sẽ giúp bạn thành công, hoặc sẽ khiến thành công của bạn đến nhanh hơn, thậm chí còn đóng vai trò mang tính quyết định trong những thời khắc quan trọng. Trong xã hội hiện nay, những người tỏ ra nhút nhát, sợ sệt, hiền lành thật thà thường sẽ rơi vào tình huống khó xử trong giao tiếp. Một số người kiến thức uyên thâm, nhưng vì thiếu kỹ năng giao tiếp nên không được mọi người yêu mến. Một số người biểu hiện rất xuất sắc trong công việc nhưng không diễn tả được thành lời hoặc không thuyết trình được ý tưởng của mình với cấp trên và đồng nghiệp, từ đó mất đi rất nhiều cơ hội thăng tiến. Vì vậy, cho dù thế nào bạn cũng phải học được cách “nói năng”. Tiếp theo, chúng ta phải học cách làm việc, bởi vì làm tốt mới được người khác khẳng định. Vậy, để làm tốt chúng ta phải lưu ý những gì? Đầu tiên, chúng ta phải có mục tiêu làm việc rõ ràng, có mục tiêu rõ ràng rồi sẽ có phương hướng đúng đắn. Thứ hai, chúng ta phải có tư duy mạch lạc, từ tư duy mạch lạc để xây dựng nên một kế hoạch hành động khoa học và thực tiễn. Khi những thứ này đều rõ ràng rồi thì chúng ta phải tự tin, tin tưởng rằng bản thân có thể làm tốt. Khi đối mặt với chuyện không như ý, chúng ta không được chán nản nhụt chí, không được “ngã ở đâu thì nằm ở đó”. Mỗi một lần phạm lỗi đều là bài học để chúng ta rút kinh nghiệm, tích lũy thêm kinh nghiệm. Chúng ta phải biết phát huy sức mạnh vốn có, biến những chuyện không thể thành có thể. Muốn làm được việc gì đó trong xã hội, thì nói năng làm việc chính là một bài học mà chúng ta phải tu luyện đầu tiên. Tuy nhiên, những người khác nhau thì “thành tích” sẽ khác nhau một trời một vực. Những người giỏi nói giỏi làm thì mọi việc có thể như diều gặp gió, như cá gặp nước, mọi sự như ý; ngược lại sẽ như gió ngược chiều, như thuyền mắc trên cạn, mọi sự khó khăn vô cùng. Xã hội vô cùng phức tạp, muốn có được thành công không đơn giản như chúng ta tưởng tượng. Vì sao có người học rộng tài cao nhưng lại gặp rất nhiều trở ngại trong cuộc sống; vì sao có người tư chất bình thường nhưng lại có một sự nghiệp lẫy lừng. Một phần rất lớn phụ thuộc vào bản lĩnh ăn nói của bạn. Đối nhân xử thế và cách giao tiếp trong công việc đều cần kỹ xảo. Đây cũng chính là bài học để mỗi người khi bước ra xã hội có thể giành lấy thành công. Tóm lại, chỉ khi bạn hiểu được ý nghĩa của việc đối nhân xử thế, nắm được kỹ năng giao tiếp, làm việc thì mới có thể khiến bạn bè yêu quý, lãnh đạo coi trọng, nhân viên kính trọng, khách hàng tin tưởng, xã hội công nhận và khiến thành công gần bạn hơn! Chúng tôi cũng tin rằng, tất cả những bạn đọc xong cuốn sách này thì khả năng giao tiếp, làm việc sẽ càng ngày càng được nâng cao, sự thành công cũng sẽ đến dễ dàng hơn. Mời các bạn đón đọc Nói Thế Nào Để Được Chào Đón, Làm Thế Nào Để Được Ghi Nhận của tác giả Trịnh Tiểu Lan.
Hệ Thống Các Chuẩn Dùng Để Giải Các Bài Toán Sáng Chế
Như bạn đọc đã biết (xem mục 4.6. Một số kết quả mở rộng TRIZ và dạy TRIZ mở rộng cho đông đảo mọi ngườicủa quyển một), Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) của chúng tôi dạy hai chương trình Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới (PPLSTVĐM): Chương trình sơ cấp dành cho người bắt đầu và chương trình trung cấp dành cho những người học xong sơ cấp. Bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” gồm mười quyển thì bảy quyển đầu tập trung trình bày chương trình sơ cấp PPLSTVĐM. Quyển tám và quyển chín trình bày chương trình trung cấp PPLSTVĐM. Nếu như chương trình sơ cấp PPLSTVĐM dành cho mọi người có trình độ văn hóa lớp 12 trở lên, không phân biệt ngành nghề chuyên môn, thì chương trình trung cấp PPLSTVĐM, trước hết và chủ yếu, chỉ dành cho những người làm việc trong các lĩnh vực khoa học kỹ thuật. Bạn đang cầm trên tay quyển tám “Hệ thống các chuẩn dùng để giải các bài toán sáng chế”. Toàn bộ nội dung của quyển tám được quy về thành chương thứ 15 của môn học PPLSTVĐM. Khác với bảy quyển sách trước, ở đó các kiến thức PPLSTVĐM được trình bày bằng ngôn ngữ tự nhiên và ngôn ngữ nhân tạo, hệ thống các chuẩn dùng để giải các bài toán sáng chế còn được trình bày cả bằng ngôn ngữ ký hiệu. Mục 15.1. Vài nét về việc sử dụng ký hiệu trong khoa học giúp bạn đọc thấy những ích lợi của việc sử dụng ký hiệu, tính tất yếu của việc hình thức hóa ngôn ngữ trong khoa học, khi khoa học đạt đến một “độ chín” nhất định. Mục 15.2. Phân tích chất-trường (phân tích vepol) và khái niệm chuẩn trong TRIZ giới thiệu với bạn đọc các khái niệm, đồng thời là những công cụ mới như vepol, phân tích vepol và chuẩn. Vepol được coi là hệ thống kỹ thuật nhỏ nhất gồm hai chất và một trường. Sử dụng các ký hiệu trong biểu diễn vepol và phân tích vepol giúp G.S. Altshuller và các cộng sự thấy được sự giống nhau về cách giải các bài toán thuộc các lĩnh vực kỹ thuật khác nhau, nhờ vậy, các lời giải chuẩn (các chuẩn) được dần phát hiện ra. Lúc này, trên thực tế, nếu người giải gặp bài toán chuẩn, người giải có thể sử dụng ngay các chuẩn để phát các ý tưởng giải bài toán, tiết kiệm nhiều thời gian và công sức. Đến nay, số lượng chuẩn được tìm ra là 76. Mục 15.3. Hệ thống các chuẩn: Lời phát biểu, diễn giải và các thí dụ được dành riêng để trình bày toàn bộ 76 chuẩn. Các chuẩn được phân thành năm loại, mỗi loại phân thành các nhóm, mỗi nhóm chứa một số lượng chuẩn nhất định. Sự phân loại nói trên có cơ sở là các quy luật phát triển hệ thống (xem quyển bảy “Các quy luật sáng tạo và đổi mới”). Mục 15.4. Một số điểm cần lưu ý về hệ thống các chuẩngiúp bạn đọc hiểu hơn về các chuẩn và có được một số lời khuyên về cách sử dụng các chuẩn. Các thí dụ thực hành sử dụng các chuẩn được trình bày trong mục cuối cùng 15.5. Chương trình sử dụng hệ thống các chuẩn để giải các bài toán sáng chế và các thí dụ áp dụng. *** “Cuộc đời của mỗi người là chuỗi các vấn đề cần giải quyết, chuỗi các quyết định cần phải ra. Mỗi người cần giải quyết tốt các vấn đề và ra các quyết định đúng”. “Cuộc đời của mỗi người là quá trình liên tục biến đổi thông tin thành tri thức và tri thức đã biết thành tri thức mới”. “Cuộc đời của mỗi người phải là chuỗi những sáng tạo và đổi mới hoàn toàn”. Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới xây dựng và trang bị loại tư duy: “Nhìn xa, trông rộng, xem xét toàn diện, thấy và hành động giải quyết các mâu thuẫn để đưa các hệ liên quan phát triển theo các quy luật phát triển hệ thống”. LỜI NÓI ĐẦU CỦA BỘ SÁCH“SÁNG TẠO VÀ ĐỔI MỚI” (CREATIVITY AND INNOVATION) Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới (viết tắt là PPLSTVĐM, tiếng Anh là Creativity and Innovation Methodologies) là phần ứng dụng của Khoa học về sáng tạo (Sáng tạo học, tên cổ điển – Heuristics, tên hiện đại – Creatology), gồm hệ thống các phương pháp và các kỹ năng cụ thể giúp nâng cao năng suất và hiệu quả, về lâu dài tiến tới điều khiển tư duy sáng tạo (quá trình suy nghĩ giải quyết vấn đề và ra quyết định) của người sử dụng. Suốt cuộc đời, mỗi người chúng ta dùng suy nghĩ rất nhiều, nếu không nói là hàng ngày. Từ việc trả lời những câu hỏi bình thường như “Hôm nay ăn gì? mặc gì? làm gì? mua gì? xem gì? đi đâu?...” đến làm các bài tập thầy, cô cho khi đi học; chọn ngành nghề đào tạo; lo sức khỏe, việc làm, thu nhập, hôn nhân, nhà ở; giải quyết các vấn đề nảy sinh trong công việc, trong quan hệ xã hội, gia đình, nuôi dạy con cái..., tất tần tật đều đòi hỏi phải suy nghĩ và chắc rằng ai cũng muốn mình suy nghĩ tốt, ra những quyết định đúng để “đời là bể khổ” trở thành “bể sướng”. Chúng ta tuy được đào tạo và làm những nghề khác nhau nhưng có lẽ có một nghề chung, giữ nguyên suốt cuộc đời, cần cho tất cả mọi người. Đó là “nghề” suy nghĩ và hành động giải quyết các vấn đề gặp phải trong suốt cuộc đời nhằm thỏa mãn các nhu cầu chính đáng của cá nhân mình, đồng thời thỏa mãn các nhu cầu để xã hội tồn tại và phát triển. Nhìn dưới góc độ này, PPLSTVĐM giúp trang bị loại nghề chung nói trên, bổ sung cho giáo dục, đào tạo hiện nay, chủ yếu, chỉ đào tạo các nhà chuyên môn. Nhà chuyên môn có thể giải quyết tốt các vấn đề chuyên môn nhưng nhiều khi không giải quyết tốt các vấn đề ngoài chuyên môn, do vậy, không thực sự hạnh phúc như ý. Các nghiên cứu cho thấy, phần lớn mọi người thường suy nghĩ một cách tự nhiên như đi lại, ăn uống, hít thở mà ít khi suy nghĩ về chính suy nghĩ của mình, xem nó hoạt động ra sao để cải tiến, làm suy nghĩ của mình trở nên tốt hơn, như người ta thường chú ý cải tiến các dụng cụ, máy móc dùng trong sinh hoạt và công việc. Cách suy nghĩ tự nhiên nói trên có năng suất, hiệu quả rất thấp và nhiều khi trả giá đắt cho các quyết định sai. Nói một cách nôm na, cách suy nghĩ tự nhiên ứng với việc lao động bằng xẻng thì PPLSTVĐM là máy xúc với năng suất và hiệu quả cao hơn nhiều. Nếu xem bộ não của mỗi người là máy tính tinh xảo – đỉnh cao tiến hóa và phát triển của tự nhiên thì phần mềm (cách suy nghĩ) tự nhiên đi kèm với nó chỉ khai thác một phần rất nhỏ tiềm năng của bộ não. PPLSTVĐM là phần mềm tiên tiến giúp máy tính – bộ não hoạt động tốt hơn nhiều. Nếu như cần “học ăn, học nói, học gói, học mở” thì “học suy nghĩ” cũng cần thiết cho tất cả mọi người. PPLSTVĐM dạy và học được như các môn học truyền thống: Toán, lý, hóa, sinh, tin học, quản trị kinh doanh... Trên thế giới, nhiều trường và công ty đã bắt đầu từ lâu và đang làm điều đó một cách bình thường. Dưới đây là vài thông tin về PPLSTVĐM trên thế giới và ở nước ta. Từ những năm 1950, ở Mỹ và Liên Xô đã có những lớp học dạy thử nghiệm PPLSTVĐM. Dưới ảnh hưởng của A.F. Osborn, phó chủ tịch công ty quảng cáo BBD & O và là tác giả của phương pháp não công (Brainstorming) nổi tiếng, Trung tâm nghiên cứu sáng tạo (Center for Studies in Creativity) được thành lập năm 1967 tại Đại học Buffalo, bang New York. Năm 1974, Trung tâm nói trên bắt đầu đào tạo cử nhân khoa học và năm 1975 – thạc sỹ khoa học về sáng tạo và đổi mới (BS, MS in Creativity and Innovation). Ở Liên Xô, G.S. Altshuller, nhà sáng chế, nhà văn viết truyện khoa học viễn tưởng và là tác giả của Lý thuyết giải các bài toán sáng chế (viết tắt theo tiếng Nga và chuyển sang ký tự Latinh – TRIZ) cộng tác với “Hiệp hội toàn liên bang các nhà sáng chế và hợp lý hóa” (VOIR) thành lập Phòng thí nghiệm các phương pháp sáng chế năm 1968 và Học viện công cộng về sáng tạo sáng chế (Public Institute of Inventive Creativity) năm 1971. Người viết, lúc đó đang học ngành vật lý bán dẫn thực nghiệm tại Liên Xô, có may mắn học thêm được khóa đầu tiên của Học viện sáng tạo nói trên, dưới sự hướng dẫn trực tiếp của thầy G.S. Altshuller. Chịu ấn tượng rất sâu sắc do những ích lợi PPLSTVĐM đem lại cho cá nhân mình, bản thân lại mong muốn chia sẻ những gì học được với mọi người, cùng với sự khuyến khích của thầy G.S. Altshuller, năm 1977 người viết đã tổ chức dạy dưới dạng ngoại khóa cho sinh viên các khoa tự nhiên thuộc Đại học tổng hợp TpHCM (nay là Trường đại học khoa học tự nhiên, Đại học quốc gia TpHCM). Những khóa PPLSTVĐM tiếp theo là kết quả của sự cộng tác giữa người viết và Câu lạc bộ thanh niên (nay là Nhà văn hóa thanh niên TpHCM), Ủy ban khoa học và kỹ thuật TpHCM (nay là Sở khoa học và công nghệ TpHCM)... Năm 1991, được sự chấp thuận của lãnh đạo Đại học tổng hợp TpHCM, Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) hoạt động theo nguyên tắc tự trang trải ra đời và trở thành cơ sở chính thức đầu tiên ở nước ta giảng dạy, đào tạo và nghiên cứu PPLSTVĐM. Đến nay đã có vài chục ngàn người với nghề nghiệp khác nhau thuộc mọi thành phần kinh tế, xã hội, từ Hà Nội đến Cà Mau tham dự các khóa học từng phần hoặc đầy đủ chương trình 120 tiết của TSK dành đào tạo những người sử dụng PPLSTVĐM. TSK cũng tích cực tham gia các hoạt động quốc tế như công bố các công trình nghiên cứu khoa học dưới dạng các báo cáo, báo cáo chính (keynotes) tại các hội nghị, các bài báo đăng trong các tạp chí chuyên ngành và giảng dạy PPLSTVĐM cho các cán bộ quản lý, giảng dạy, nghiên cứu ở nước ngoài theo lời mời. Năm 2000, tại Mỹ, nhà xuất bản Kendall/Hunt Publishing Company xuất bản quyển sách “Facilitative Leadership: Making a Difference with Creative Problem Solving” (Tạm dịch là “Lãnh đạo hỗ trợ: Tạo sự khác biệt nhờ giải quyết vấn đề một cách sáng tạo”) do tiến sỹ Scott G. Isaksen làm chủ biên. Ở các trang 219, 220, dưới tiêu đề Các tổ chức sáng tạo (Creativity Organizations) có đăng danh sách đại biểu các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo và đổi mới trên thế giới. Trong 17 tổ chức được nêu tên, TSK là tổ chức duy nhất ở châu Á. Bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” gồm những quyển sách trình bày tương đối chi tiết và hệ thống dựa theo giáo trình môn học dành đào tạo những người sử dụng PPLSTVĐM, được các giảng viên của Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) dạy ở nước ta trong các lớp do TSK mở và theo lời mời của các cơ quan, trường học, tổ chức, công ty. Những quyển sách này được biên soạn nhằm phục vụ đông đảo bạn đọc muốn tìm hiểu môn học PPLSTVĐM trong khi chưa có điều kiện đến lớp học và các cựu học viên muốn có thêm các tài liệu giúp nhớ lại để áp dụng các kiến thức đã học tốt hơn. PPLSTVĐM, tương tự như các môn học đòi hỏi thực hành và luyện tập nhiều như thể thao chẳng hạn, rất cần sự tương tác trực tiếp giữa các huấn luyện viên và học viên mà đọc sách không thôi chắc chắn còn chưa đủ. Tuy đây không phải là những quyển sách tự học để sử dụng PPLSTVĐM, lại càng không phải để trở thành cán bộ giảng dạy, nghiên cứu, người viết không loại trừ, có những bạn đọc với các nỗ lực của riêng mình có thể rút ra và áp dụng thành công nhiều điều từ sách vào cuộc sống và công việc. Người viết cũng rất hy vọng có nhiều bạn đọc như vậy. Các quyển sách của bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” không chỉ trình bày hệ thống các phương pháp và các kỹ năng cụ thể dùng để sáng tạo và đổi mới mà còn có những phần được biên soạn nhằm tác động tốt lên nhận thức, quan niệm, thái độ và xúc cảm của bạn đọc, là những yếu tố rất cần thiết thúc đẩy những hành động áp dụng PPLSTVĐM vào cuộc sống, công việc. Nói cách khác, PPLSTVĐM còn góp phần hình thành, xây dựng, củng cố và phát triển những phẩm chất của nhân cách sáng tạo ở người học. Dự kiến, bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” sẽ gồm những quyển sách trình bày từ đơn giản đến phức tạp, từ những kiến thức cơ sở đến những kiến thức ứng dụng của PPLSTVĐM với các tên sách sau: Giới thiệu: Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới. Thế giới bên trong con người sáng tạo. Tư duy lôgích, biện chứng và hệ thống. Các thủ thuật (nguyên tắc) sáng tạo cơ bản (1). Các thủ thuật (nguyên tắc) sáng tạo cơ bản (2). Các phương pháp sáng tạo. Các quy luật phát triển hệ thống. Hệ thống các chuẩn dùng để giải các bài toán sáng chế. Algôrit (Algorithm) giải các bài toán sáng chế (ARIZ). Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới: Những điều muốn nói thêm. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, xã hội loài người trong quá trình phát triển trải qua bốn thời đại hay nền văn minh (làn sóng phát triển): Nông nghiệp, công nghiệp, thông tin và tri thức. Nền văn minh nông nghiệp chấm dứt thời kỳ săn bắn, hái lượm, du cư bằng việc định cư, trồng trọt và chăn nuôi, sử dụng các công cụ lao động còn thủ công. Nền văn minh công nghiệp cho thấy, mọi người lao động bằng các máy móc hoạt động bằng năng lượng ngoài cơ bắp, giúp tăng sức mạnh và nối dài đôi tay của con người. Ở thời đại thông tin, máy tính, các mạng lưới thông tin giúp tăng sức mạnh, nối dài các bộ phận thu, phát thông tin trên cơ thể người như các giác quan, tiếng nói, chữ viết... và một số hoạt động lôgích của bộ não. Nhờ công nghệ thông tin, thông tin trở nên truyền, biến đổi nhanh, nhiều, lưu trữ gọn, truy cập dễ dàng. Tuy nhiên, trừ loại thông tin có ích lợi thấy ngay đối với người nhận tin, các loại thông tin khác vẫn phải cần bộ não của người nhận tin xử lý, biến đổi để trở thành thông tin có ý nghĩa và ích lợi (tri thức) cho người có thông tin. Nếu người có thông tin không làm được điều này trong thời đại bùng nổ thông tin thì có thể trở thành bội thực thông tin nhưng đói tri thức, thậm chí ngộ độc vì nhiễu thông tin và chết đuối trong đại dương thông tin mà không khai thác được gì từ đại dương giàu có đó. Thời đại tri thức mà thực chất là thời đại sáng tạo và đổi mới, ở đó đông đảo quần chúng sử dụng PPLSTVĐM được dạy và học đại trà để biến thông tin thành tri thức với các ích lợi toàn diện, không chỉ riêng về mặt kinh tế. Nói cách khác, PPLSTVĐM là hệ thống các công cụ dùng để biến đổi thông tin thành tri thức, tri thức đã biết thành tri thức mới. Rất tiếc, ở nước ta hiện nay chưa chính thức đào tạo các cán bộ giảng dạy, nghiên cứu Sáng tạo học và PPLSTVĐM với các bằng cấp tương ứng: Cử nhân, thạc sỹ và tiến sỹ như một số nước tiên tiến trên thế giới. Người viết tin rằng sớm hay muộn, những người có trách nhiệm quyết định sẽ phải để tâm đến vấn đề này và “sớm” chắc chắn tốt hơn “muộn”. Hy vọng rằng, PPLSTVĐM nói riêng, Sáng tạo học nói chung sẽ có chỗ đứng xứng đáng, trước hết, trong chương trình giáo dục và đào tạo của nước ta trong tương lai không xa. Người viết gởi lời cảm ơn chung đến các đồng nghiệp trong nước và quốc tế, các cựu học viên đã động viên, khuyến khích để bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” ra đời. Người viết cũng chân thành cảm ơn sự cộng tác nhiệt tình của các cán bộ Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) thuộc Trường đại học khoa học tự nhiên, Đại học quốc gia TpHCM: Th.S. Trần Thế Hưởng, Th.S. Vương Huỳnh Minh Triết, Th.S. Lê Minh Sơn, anh Nguyễn Hoàng Tuấn, đặc biệt là Th.S. Lê Minh Sơn đã dành rất nhiều thời gian và công sức cho việc trình bày bộ sách này trên máy tính. Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) Trường đại học khoa học tự nhiên – Đại học quốc gia TpHCM 227 Nguyễn Văn Cừ, Q.5, Tp.HCM ĐT: (848) 38301743 FAX: (848) 38350096 E-mail: [email protected] Website: www.hcmus.edu.vn/CSTC/home-v.htm (tiếng Việt) hoặc www.cstc.vn www.hcmus.edu.vn/CSTC/home-e.htm (tiếng Anh) Phan Dũng Mời các bạn đón đọc Hệ Thống Các Chuẩn Dùng Để Giải Các Bài Toán Sáng Chế của tác giả Phan Dũng.
Giải Quyết Vấn Đề Và Ra Quyết Định Tập 10
Chín quyển sách trước của bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” đã tập trung trình bày khá chi tiết các nội dung chính của lĩnh vực phương pháp luận sáng tạo và đổi mới (PPLSTVĐM), bao gồm trình độ cơ bản – sơ cấp (xem từ quyển một đến quyển bảy) và nâng cao – trung cấp (xem quyển tám và quyển chín). Như tên gọi, quyển mười là những điều người viết muốn nói thêm liên quan đến PPLSTVĐM. Những điều muốn nói thêm có rất nhiều, người viết không thể nói hết, do vậy, trên thực tế, quyển mười chỉ dành nói về cuộc đời và số phận của môn học, môn khoa học PPLSTVĐM ở Việt Nam. Toàn bộ quyển mười là chương thứ mười bảy của bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” và được chia thành ba mục lớn. Mục thứ nhất (17.1) trình bày quá trình du nhập, phổ biến và phát triển PPLSTVĐM ở Việt Nam với những kịch bản có thể có, trong đó, đặc biệt nhấn mạnh quá trình du nhập, phổ biến và phát triển PPLSTVĐM đã xảy ra trên thực tế hơn 30 năm qua ở Việt Nam. Mục 17.2 phản ánh trên báo chí Việt Nam những gì trình bày trong mục 17.1. Mục 17.2 bao gồm một số bài báo, bài trả lời phỏng vấn về khoa học sáng tạo, PPLSTVĐM, hoạt động của Trung tâm Sáng tạo Khoa học-kỹ thuật (TSK) đăng trên các báo chí. Những bài này đã được đăng trên các báo chí Trung ương như báo Nhân Dân, tạp chí Công Tác Khoa Giáo của Ban khoa giáo Trung ương Đảng, cũng như trên báo chí các loại của TP. Hồ Chí Minh, phản ánh khá cụ thể những gì đã làm được để du nhập, phổ biến và phát triển PPLSTVĐM ở Việt Nam. Mục 17.3 tập hợp một số bài báo, báo cáo hội nghị của người viết công bố ở nước ngoài, chủ yếu, theo lời mời của các ban biên tập tạp chí và ban tổ chức hội nghị. Tất cả các bài đều được viết bằng tiếng Anh. Điều đó, một mặt có thể gây trở ngại cho bạn đọc này nhưng lại giúp bạn đọc khác biết thêm các thuật ngữ PPLSTVĐM bằng tiếng Anh. Người viết hy vọng rằng, ngay cả bạn đọc hiện nay còn chưa giỏi tiếng Anh sẽ vượt qua trở ngại. Các bài trong mục 17.3 giới thiệu các hoạt động của PPSTVĐM ở Việt Nam ra thế giới, chia sẻ các kinh nghiệm với các đồng nghiệp quốc tế, phát triển tiếp về mặt chuyên môn một số ý của PPLSTVĐM. Quyển mười là quyển cuối cùng của bộ sách “Sáng tạo và đổi mới”. Nhân đây cho phép người viết chúc bạn đọc: - Chúc bạn đọc sức khỏe dồi dào vì làm gì cũng cần sức khỏe. - Chúc bạn đọc tiếp nhận môn học PPLSTVĐM một cách đầy đủ, ổn định và bền vững để trở nên siêu thoát môn học. - Chúc bạn đọc giải quyết thắng lợi mọi vấn đề gặp trong đời của mình để “đời là bể khổ” dần trở thành “đời là bể hạnh phúc”. - Có PPLSTVĐM là tốt, có may mắn lại còn tốt hơn. Chúc bạn đọc gặp nhiều may mắn. *** “Cuộc đời của mỗi người là chuỗi các vấn đề cần giải quyết, chuỗi các quyết định cần phải ra. Mỗi người cần giải quyết tốt các vấn đề và ra các quyết định đúng”. “Cuộc đời của mỗi người là quá trình liên tục biến đổi thông tin thành tri thức và tri thức đã biết thành tri thức mới”. “Cuộc đời của mỗi người phải là chuỗi những sáng tạo và đổi mới hoàn toàn”. Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới xây dựng và trang bị loại tư duy: “Nhìn xa, trông rộng, xem xét toàn diện, thấy và hành động giải quyết các mâu thuẫn để đưa các hệ liên quan phát triển theo các quy luật phát triển hệ thống”. LỜI NÓI ĐẦU CỦA BỘ SÁCH“SÁNG TẠO VÀ ĐỔI MỚI” (CREATIVITY AND INNOVATION) Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới (viết tắt là PPLSTVĐM, tiếng Anh là Creativity and Innovation Methodologies) là phần ứng dụng của Khoa học về sáng tạo (Sáng tạo học, tên cổ điển – Heuristics, tên hiện đại – Creatology), gồm hệ thống các phương pháp và các kỹ năng cụ thể giúp nâng cao năng suất và hiệu quả, về lâu dài tiến tới điều khiển tư duy sáng tạo (quá trình suy nghĩ giải quyết vấn đề và ra quyết định) của người sử dụng. Suốt cuộc đời, mỗi người chúng ta dùng suy nghĩ rất nhiều, nếu không nói là hàng ngày. Từ việc trả lời những câu hỏi bình thường như “Hôm nay ăn gì? mặc gì? làm gì? mua gì? xem gì? đi đâu?...” đến làm các bài tập thầy, cô cho khi đi học; chọn ngành nghề đào tạo; lo sức khỏe, việc làm, thu nhập, hôn nhân, nhà ở; giải quyết các vấn đề nảy sinh trong công việc, trong quan hệ xã hội, gia đình, nuôi dạy con cái..., tất tần tật đều đòi hỏi phải suy nghĩ và chắc rằng ai cũng muốn mình suy nghĩ tốt, ra những quyết định đúng để “đời là bể khổ” trở thành “bể sướng”. Chúng ta tuy được đào tạo và làm những nghề khác nhau nhưng có lẽ có một nghề chung, giữ nguyên suốt cuộc đời, cần cho tất cả mọi người. Đó là “nghề” suy nghĩ và hành động giải quyết các vấn đề gặp phải trong suốt cuộc đời nhằm thỏa mãn các nhu cầu chính đáng của cá nhân mình, đồng thời thỏa mãn các nhu cầu để xã hội tồn tại và phát triển. Nhìn dưới góc độ này, PPLSTVĐM giúp trang bị loại nghề chung nói trên, bổ sung cho giáo dục, đào tạo hiện nay, chủ yếu, chỉ đào tạo các nhà chuyên môn. Nhà chuyên môn có thể giải quyết tốt các vấn đề chuyên môn nhưng nhiều khi không giải quyết tốt các vấn đề ngoài chuyên môn, do vậy, không thực sự hạnh phúc như ý. Các nghiên cứu cho thấy, phần lớn mọi người thường suy nghĩ một cách tự nhiên như đi lại, ăn uống, hít thở mà ít khi suy nghĩ về chính suy nghĩ của mình, xem nó hoạt động ra sao để cải tiến, làm suy nghĩ của mình trở nên tốt hơn, như người ta thường chú ý cải tiến các dụng cụ, máy móc dùng trong sinh hoạt và công việc. Cách suy nghĩ tự nhiên nói trên có năng suất, hiệu quả rất thấp và nhiều khi trả giá đắt cho các quyết định sai. Nói một cách nôm na, cách suy nghĩ tự nhiên ứng với việc lao động bằng xẻng thì PPLSTVĐM là máy xúc với năng suất và hiệu quả cao hơn nhiều. Nếu xem bộ não của mỗi người là máy tính tinh xảo – đỉnh cao tiến hóa và phát triển của tự nhiên thì phần mềm (cách suy nghĩ) tự nhiên đi kèm với nó chỉ khai thác một phần rất nhỏ tiềm năng của bộ não. PPLSTVĐM là phần mềm tiên tiến giúp máy tính – bộ não hoạt động tốt hơn nhiều. Nếu như cần “học ăn, học nói, học gói, học mở” thì “học suy nghĩ” cũng cần thiết cho tất cả mọi người. PPLSTVĐM dạy và học được như các môn học truyền thống: Toán, lý, hóa, sinh, tin học, quản trị kinh doanh... Trên thế giới, nhiều trường và công ty đã bắt đầu từ lâu và đang làm điều đó một cách bình thường. Dưới đây là vài thông tin về PPLSTVĐM trên thế giới và ở nước ta. Từ những năm 1950, ở Mỹ và Liên Xô đã có những lớp học dạy thử nghiệm PPLSTVĐM. Dưới ảnh hưởng của A.F. Osborn, phó chủ tịch công ty quảng cáo BBD & O và là tác giả của phương pháp não công (Brainstorming) nổi tiếng, Trung tâm nghiên cứu sáng tạo (Center for Studies in Creativity) được thành lập năm 1967 tại Đại học Buffalo, bang New York. Năm 1974, Trung tâm nói trên bắt đầu đào tạo cử nhân khoa học và năm 1975 – thạc sỹ khoa học về sáng tạo và đổi mới (BS, MS in Creativity and Innovation). Ở Liên Xô, G.S. Altshuller, nhà sáng chế, nhà văn viết truyện khoa học viễn tưởng và là tác giả của Lý thuyết giải các bài toán sáng chế (viết tắt theo tiếng Nga và chuyển sang ký tự Latinh – TRIZ) cộng tác với “Hiệp hội toàn liên bang các nhà sáng chế và hợp lý hóa” (VOIR) thành lập Phòng thí nghiệm các phương pháp sáng chế năm 1968 và Học viện công cộng về sáng tạo sáng chế (Public Institute of Inventive Creativity) năm 1971. Người viết, lúc đó đang học ngành vật lý bán dẫn thực nghiệm tại Liên Xô, có may mắn học thêm được khóa đầu tiên của Học viện sáng tạo nói trên, dưới sự hướng dẫn trực tiếp của thầy G.S. Altshuller. Chịu ấn tượng rất sâu sắc do những ích lợi PPLSTVĐM đem lại cho cá nhân mình, bản thân lại mong muốn chia sẻ những gì học được với mọi người, cùng với sự khuyến khích của thầy G.S. Altshuller, năm 1977 người viết đã tổ chức dạy dưới dạng ngoại khóa cho sinh viên các khoa tự nhiên thuộc Đại học tổng hợp TpHCM (nay là Trường đại học khoa học tự nhiên, Đại học quốc gia TpHCM). Những khóa PPLSTVĐM tiếp theo là kết quả của sự cộng tác giữa người viết và Câu lạc bộ thanh niên (nay là Nhà văn hóa thanh niên TpHCM), Ủy ban khoa học và kỹ thuật TpHCM (nay là Sở khoa học và công nghệ TpHCM)... Năm 1991, được sự chấp thuận của lãnh đạo Đại học tổng hợp TpHCM, Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) hoạt động theo nguyên tắc tự trang trải ra đời và trở thành cơ sở chính thức đầu tiên ở nước ta giảng dạy, đào tạo và nghiên cứu PPLSTVĐM. Đến nay đã có vài chục ngàn người với nghề nghiệp khác nhau thuộc mọi thành phần kinh tế, xã hội, từ Hà Nội đến Cà Mau tham dự các khóa học từng phần hoặc đầy đủ chương trình 120 tiết của TSK dành đào tạo những người sử dụng PPLSTVĐM. TSK cũng tích cực tham gia các hoạt động quốc tế như công bố các công trình nghiên cứu khoa học dưới dạng các báo cáo, báo cáo chính (keynotes) tại các hội nghị, các bài báo đăng trong các tạp chí chuyên ngành và giảng dạy PPLSTVĐM cho các cán bộ quản lý, giảng dạy, nghiên cứu ở nước ngoài theo lời mời. Năm 2000, tại Mỹ, nhà xuất bản Kendall/Hunt Publishing Company xuất bản quyển sách “Facilitative Leadership: Making a Difference with Creative Problem Solving” (Tạm dịch là “Lãnh đạo hỗ trợ: Tạo sự khác biệt nhờ giải quyết vấn đề một cách sáng tạo”) do tiến sỹ Scott G. Isaksen làm chủ biên. Ở các trang 219, 220, dưới tiêu đề Các tổ chức sáng tạo (Creativity Organizations) có đăng danh sách đại biểu các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo và đổi mới trên thế giới. Trong 17 tổ chức được nêu tên, TSK là tổ chức duy nhất ở châu Á. Bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” gồm những quyển sách trình bày tương đối chi tiết và hệ thống dựa theo giáo trình môn học dành đào tạo những người sử dụng PPLSTVĐM, được các giảng viên của Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) dạy ở nước ta trong các lớp do TSK mở và theo lời mời của các cơ quan, trường học, tổ chức, công ty. Những quyển sách này được biên soạn nhằm phục vụ đông đảo bạn đọc muốn tìm hiểu môn học PPLSTVĐM trong khi chưa có điều kiện đến lớp học và các cựu học viên muốn có thêm các tài liệu giúp nhớ lại để áp dụng các kiến thức đã học tốt hơn. PPLSTVĐM, tương tự như các môn học đòi hỏi thực hành và luyện tập nhiều như thể thao chẳng hạn, rất cần sự tương tác trực tiếp giữa các huấn luyện viên và học viên mà đọc sách không thôi chắc chắn còn chưa đủ. Tuy đây không phải là những quyển sách tự học để sử dụng PPLSTVĐM, lại càng không phải để trở thành cán bộ giảng dạy, nghiên cứu, người viết không loại trừ, có những bạn đọc với các nỗ lực của riêng mình có thể rút ra và áp dụng thành công nhiều điều từ sách vào cuộc sống và công việc. Người viết cũng rất hy vọng có nhiều bạn đọc như vậy. Các quyển sách của bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” không chỉ trình bày hệ thống các phương pháp và các kỹ năng cụ thể dùng để sáng tạo và đổi mới mà còn có những phần được biên soạn nhằm tác động tốt lên nhận thức, quan niệm, thái độ và xúc cảm của bạn đọc, là những yếu tố rất cần thiết thúc đẩy những hành động áp dụng PPLSTVĐM vào cuộc sống, công việc. Nói cách khác, PPLSTVĐM còn góp phần hình thành, xây dựng, củng cố và phát triển những phẩm chất của nhân cách sáng tạo ở người học. Dự kiến, bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” sẽ gồm những quyển sách trình bày từ đơn giản đến phức tạp, từ những kiến thức cơ sở đến những kiến thức ứng dụng của PPLSTVĐM với các tên sách sau: Giới thiệu: Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới. Thế giới bên trong con người sáng tạo. Tư duy lôgích, biện chứng và hệ thống. Các thủ thuật (nguyên tắc) sáng tạo cơ bản (1). Các thủ thuật (nguyên tắc) sáng tạo cơ bản (2). Các phương pháp sáng tạo. Các quy luật phát triển hệ thống. Hệ thống các chuẩn dùng để giải các bài toán sáng chế. Algôrit (Algorithm) giải các bài toán sáng chế (ARIZ). Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới: Những điều muốn nói thêm. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, xã hội loài người trong quá trình phát triển trải qua bốn thời đại hay nền văn minh (làn sóng phát triển): Nông nghiệp, công nghiệp, thông tin và tri thức. Nền văn minh nông nghiệp chấm dứt thời kỳ săn bắn, hái lượm, du cư bằng việc định cư, trồng trọt và chăn nuôi, sử dụng các công cụ lao động còn thủ công. Nền văn minh công nghiệp cho thấy, mọi người lao động bằng các máy móc hoạt động bằng năng lượng ngoài cơ bắp, giúp tăng sức mạnh và nối dài đôi tay của con người. Ở thời đại thông tin, máy tính, các mạng lưới thông tin giúp tăng sức mạnh, nối dài các bộ phận thu, phát thông tin trên cơ thể người như các giác quan, tiếng nói, chữ viết... và một số hoạt động lôgích của bộ não. Nhờ công nghệ thông tin, thông tin trở nên truyền, biến đổi nhanh, nhiều, lưu trữ gọn, truy cập dễ dàng. Tuy nhiên, trừ loại thông tin có ích lợi thấy ngay đối với người nhận tin, các loại thông tin khác vẫn phải cần bộ não của người nhận tin xử lý, biến đổi để trở thành thông tin có ý nghĩa và ích lợi (tri thức) cho người có thông tin. Nếu người có thông tin không làm được điều này trong thời đại bùng nổ thông tin thì có thể trở thành bội thực thông tin nhưng đói tri thức, thậm chí ngộ độc vì nhiễu thông tin và chết đuối trong đại dương thông tin mà không khai thác được gì từ đại dương giàu có đó. Thời đại tri thức mà thực chất là thời đại sáng tạo và đổi mới, ở đó đông đảo quần chúng sử dụng PPLSTVĐM được dạy và học đại trà để biến thông tin thành tri thức với các ích lợi toàn diện, không chỉ riêng về mặt kinh tế. Nói cách khác, PPLSTVĐM là hệ thống các công cụ dùng để biến đổi thông tin thành tri thức, tri thức đã biết thành tri thức mới. Rất tiếc, ở nước ta hiện nay chưa chính thức đào tạo các cán bộ giảng dạy, nghiên cứu Sáng tạo học và PPLSTVĐM với các bằng cấp tương ứng: Cử nhân, thạc sỹ và tiến sỹ như một số nước tiên tiến trên thế giới. Người viết tin rằng sớm hay muộn, những người có trách nhiệm quyết định sẽ phải để tâm đến vấn đề này và “sớm” chắc chắn tốt hơn “muộn”. Hy vọng rằng, PPLSTVĐM nói riêng, Sáng tạo học nói chung sẽ có chỗ đứng xứng đáng, trước hết, trong chương trình giáo dục và đào tạo của nước ta trong tương lai không xa. Người viết gởi lời cảm ơn chung đến các đồng nghiệp trong nước và quốc tế, các cựu học viên đã động viên, khuyến khích để bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” ra đời. Người viết cũng chân thành cảm ơn sự cộng tác nhiệt tình của các cán bộ Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) thuộc Trường đại học khoa học tự nhiên, Đại học quốc gia TpHCM: Th.S. Trần Thế Hưởng, Th.S. Vương Huỳnh Minh Triết, Th.S. Lê Minh Sơn, anh Nguyễn Hoàng Tuấn, đặc biệt là Th.S. Lê Minh Sơn đã dành rất nhiều thời gian và công sức cho việc trình bày bộ sách này trên máy tính. Trung tâm Sáng tạo Khoa học – kỹ thuật (TSK) Trường đại học khoa học tự nhiên – Đại học quốc gia TpHCM 227 Nguyễn Văn Cừ, Q.5, Tp.HCM ĐT: (848) 38301743 FAX: (848) 38350096 E-mail: [email protected] Website: www.hcmus.edu.vn/CSTC/home-v.htm (tiếng Việt) hoặc www.cstc.vn www.hcmus.edu.vn/CSTC/home-e.htm (tiếng Anh) Phan Dũng Mời các bạn đón đọc Giải Quyết Vấn Đề Và Ra Quyết Định Tập 10 của tác giả Phan Dũng.