Liên hệ: 0912 699 269  Đăng nhập  Đăng ký

Khổng Tử Và Luận Ngữ (Nguyễn Hiến Lê)

Vài lời thƣa trƣớc

Trong bài Lời nói đầu cuốn Khổng tử, cụ Nguyễn Hiến Lê cho biết đôi điều về việc dịch lại bộ Luận ngữ như sau:

“Tôi đã bỏ ra hơn hai tháng đọc lại những sách về Khổng tử mà tôi có hoặc mượn được (như của Lữ Chấn Vũ: Lịch sử tư tưởng chính trị Trung Quốc; Hầu ngoại Lư: Tư tưởng cổ đại Trung Quốc; Quan Phong và Lâm Duật Thời: Bàn về Khổng Tử - đều do ngoài Bắc dịch); đọc lại các bản dịch và chú giải Luận ngữ của mình, và của Trung Hoa (như Luận ngữ độc bản của Thẩm Tri Phương và Tưởng Bá Tiềm, Luận ngữ dịch chú của Triệu Thông; lại bỏ ra hơn hai tháng nữa để dịch lại bộ Luận ngữ, vừa dịch vừa phân loại theo đề tài lập bảng tra tên người, tên đất.”

Trong cuốn Luận ngữ này, cụ Nguyễn Hiến Lê có nói rõ là bài XVI.1 được dịch lại: trong chú thích bài đó, cụ viết: “Bài này chúng tôi dịch trong cuốn Nhà giáo họ Khổng (Cảo Thơm, 1972), nay dịch lại.”

Ngoài bài XVI.1 đã dẫn trong cuốn Nhà giáo họ Khổng được cụ dịch lại, còn nhiều bài khác nữa đã được cụ dẫn trong một số tác phẩm khác cũng được cụ dịch lại mặc dầu trong cuốn Luận ngữ này cụ không nêu ra, ví dụ như (mỗi tác phẩm tôi chỉ chọn một bài): Tìm mua: Khổng Tử Và Luận Ngữ TiKi Lazada Shopee

Bài II.2: Trong bộ Đại cương văn học sử Trung Quốc, câu “Thi tam bách, nhất ngôn dĩ tế chi, viết: Tư vô tà”, cụ Nguyễn Hiến Lê dịch là: “Cả 300 thiên trong Kinh Thi, chỉ một câu có thể trùm được, là: không nghĩ bậy”. Trong cuốn Luận ngữ, cụ dịch lại, đặc biệt là ba chữ “tư vô tà”, như sau: “Kinh Thi có ba trăm thiên, một lời đủ bao quát tất cả, là tư tưởng thuần chính.”

Bài VI.8: Trong bộ Mặc học, câu “Vô chi, mệnh hĩ phù? Tư nhân dã nhi hữu tư tật dã!”, cụ dịch là: “Con [tức Bá Ngưu] sắp mất. Số mệnh đó thôi. Người như vậy mà bệnh như vậy!”; Trong cuốn Luận ngữ, cụ hiểu chữ “vô” theo một nghĩa khác, và cả câu đó được lại thành: “Vô lí! Do mệnh trời chăng? Con người như vậy mà bị bệnh đó!”

Bài VIII.3: Trong bộ Trang tử - Nam hoa kinh, câu “Nhi kim nhi hậu, ngô tri miễn phù, tiểu tử” (lời của Tăng tử), cụ dịch là: “Từ đây về sau ta mới biết chắc rằng ta giữ được (thân ta) khỏi các điều hư hỏng, tàn tật đó các trò”. Trong cuốn Luận ngữ, cụ dịch lại là: “Từ nay về sau, ta mới biết thoát khỏi hình lục, đó các trò” (cụ đã hiểu hai chữ “miễn phù” theo một nghĩa khác).

Bài XVIII.6: Trong bộ Đại cương triết học Trung Quốc, câu “Thao thao giả thiên hạ giai thị dã, nhi thuỳ dĩ dịch chi”, hai cụ Giản Chi và Nguyễn Hiến Lê dịch là: “Ùa ùa như nước chảy một chiều, thiên hạ đều thế cả, ai mà theo mình để sửa đổi việc loạn ra trị”. Trong cuốn Luận ngữ, cụ Nguyễn Hiến Lê dịch lại (đặc biệt là hai chữ “thao thao”): “Khắp thiên hạ đâu đâu cũng là dòng nước (đục) cuồn cuộn, ông Khổng Khâu sẽ cùng với ai mà sửa thiên hạ?”

Lý do khác biệt trong hai lần dịch bài VI.8 là do chữ 亡 trong nguyên văn. Trong bộ Mặc học, cụ Nguyễn Hiến Lê đọc chữ đó là “vong” và dịch theo nghĩa của chữ 亡 là “chết mất”; còn trong cuốn Luận ngữ cụ đọc là “vô” và dịch theo nghĩa của chữ “vô” 無 là “không”[1].

Cũng có trường hợp đọc khác nhưng ý nghĩa cũng vậy như chữ 哂 trong bài XI.25, trong cuốn Cổ văn Trung Quốc, cụ đọc là “sẩn” (Thiều Chửu cũng đọc là “sẩn”); còn trong cuốn Luận ngữ, cụ đọc là “thẩn”, nhưng nghĩa cũng vẫn là “mỉm cười”. Nhân vật Nhụ Bi trong bài XVII.20 cuốn Luận ngữ, chữ Hán là 孺悲, trong cuốn Nhà giáo họ Khổng (bài Dương Hoá - 19) gọi là Nhũ Bi.

Cũng trong cuốn Cổ văn Trung Quốc, cụ Nguyễn Hiến Lê tỏ ý ngờ rằng thiên Hương đảng (thiên X) là do người sau chép thêm; cụ bảo: “(…) hình như cũng có vài chỗ do người đời sau viết thêm, chẳng hạn như thiên Hương đảng”. Nhưng trong cuốn Luận ngữ này và trong cuốn Khổng tử nữa, chúng ta không thấy cụ nhắc lại ý nghi ngờ đó nữa.Dưới đây là những tác phẩm đã xuất bản của tác giả "Nguyễn Hiến Lê":Kinh Dịch - Đạo Của Người Quân Tử7 Bước Đến Thành CôngĐắc Nhân TâmMạnh TửSống 365 Ngày Một NămMột Lương Tâm Nổi LoạnRèn Nghị Lực Để Lập ThânSống ĐẹpKhổng Tử Và Luận NgữGiải Nghĩa 64 Quẻ Kinh DịchBảy Ngày Trong Đồng Tháp MườiHồi Ký Nguyễn Hiến LêNhững Vấn Đề Của Thời ĐạiRèn Luyện Tình CảmTrang Tử Nam Hoa KinhÝ Cao Tình ĐẹpBảy Bước Đến Thành CôngDạy Con Theo Lối MớiGương Chiến ĐấuGương Hy SinhHàn Phi TửLiêt Tử Và Dương TửNghề Viết VănSăn Sóc Sự Học Của Con EmSử Trung QuốcTổ Chức Gia ĐìnhVài Nét Sơ Lược Về Sự Phát Triển Của Triết Học Trung HoaĐường, Tống Bát Đại GiaLão Tử Đạo Đức Kinh - Nguyễn Hiến LêGương Kiên NhẫnCon Đường Thiên Lý

Độc giả có thể tìm mua ấn phẩm tại các nhà sách hoặc tham khảo bản ebook Khổng Tử Và Luận Ngữ PDF của tác giả Nguyễn Hiến Lê nếu chưa có điều kiện.

Tất cả sách điện tử, ebook trên website đều có bản quyền thuộc về tác giả. Chúng tôi khuyến khích các bạn nếu có điều kiện, khả năng xin hãy mua sách giấy.

Nguồn: thuviensach.vn

Đọc Sách

Mật Mã Tây Tạng - Tập 9 (Hà Mã)
CHƯƠNG 62: BÍ ẨN LINH HỒN CHUYỂN THẾ Tẩy huyết Thiên táng Liên minh Thực lực của Merkin Tìm mua: Mật Mã Tây Tạng - Tập 9 TiKi Lazada Shopee Lần đầu thân mật CHƯƠNG 63: ĐỐI ĐẦU THAO THÚ SƯ Mỗi người một ngả Chạy trên lằn ranh sinh tử Suy nghĩ của Quách Nhật Niệm Thanh Tốt cho đa số Hoạn nạn có nhau CHƯƠNG 64: ]M MƯU V[ TÌNH YÊU Thoát khỏi lao ngục Trương Lập gửi mẹ Số mệnh của pháp sư Tháp Tây Gặp lại nhé, Trương Lập Cái chết của Quách Nhật Niệm Thanh CHƯƠNG 65: CUỘC CHIẾN GIỮA NGƯỜI VÀ SÓI Sứ giả của sói Tầng bình đài thứ ba Những ký ức quan trọng Lần thứ hai tiếp xúc với Merkin Đại chiến giữa người và sói Cái chết của Ba Tang CHƯƠNG 66: BA TANG HY SINH Chia làm ba đường Phụ nữ và ma quỷ Kỹ thuật dùng súng cận chiến Lần theo dấu vết Sĩ quan huấn luyện bộ đội đặc chủng quyết đấu Cấp cứu CHƯƠNG 67: GẶP LẠI BA ANH EM SÓI XÁM Nụ hôn biệt ly Lính đánh thuê Tuyệt lộ Phùng sinh Sống chung với sói (1) Sống chung với sói (2) CHƯƠNG 68: NGHÌN SÓI CÙNG TRU Sống chung với sói (3) Săn hươu Sói tru Vũ khí Dấu sói Tiếng sói CHƯƠNG 69: LỐI RA Gọi sói Ác đấu Vĩnh biệt, Nhạc Dương! Về nhà Cái chết của Sói CảDưới đây là những tác phẩm đã xuất bản của tác giả "Hà Mã":Mật Mã Tây Tạng - Tập 1Mật Mã Tây Tạng - Tập 2Mật Mã Tây Tạng - Tập 3Mật Mã Tây Tạng - Tập 4Mật Mã Tây Tạng - Tập 5Mật Mã Tây Tạng - Tập 6Mật Mã Tây Tạng - Tập 7Mật Mã Tây Tạng - Tập 8Mật Mã Tây Tạng - Tập 9Mật Mã Tây Tạng - Tập 10Kinh Thiên Kỳ ÁnĐộc giả có thể tìm mua ấn phẩm tại các nhà sách hoặc tham khảo bản ebook Mật Mã Tây Tạng - Tập 9 PDF của tác giả Hà Mã nếu chưa có điều kiện.Tất cả sách điện tử, ebook trên website đều có bản quyền thuộc về tác giả. Chúng tôi khuyến khích các bạn nếu có điều kiện, khả năng xin hãy mua sách giấy.
Mật Mã Tây Tạng - Tập 9 (Hà Mã)
CHƯƠNG 62: BÍ ẨN LINH HỒN CHUYỂN THẾ Tẩy huyết Thiên táng Liên minh Thực lực của Merkin Tìm mua: Mật Mã Tây Tạng - Tập 9 TiKi Lazada Shopee Lần đầu thân mật CHƯƠNG 63: ĐỐI ĐẦU THAO THÚ SƯ Mỗi người một ngả Chạy trên lằn ranh sinh tử Suy nghĩ của Quách Nhật Niệm Thanh Tốt cho đa số Hoạn nạn có nhau CHƯƠNG 64: ]M MƯU V[ TÌNH YÊU Thoát khỏi lao ngục Trương Lập gửi mẹ Số mệnh của pháp sư Tháp Tây Gặp lại nhé, Trương Lập Cái chết của Quách Nhật Niệm Thanh CHƯƠNG 65: CUỘC CHIẾN GIỮA NGƯỜI VÀ SÓI Sứ giả của sói Tầng bình đài thứ ba Những ký ức quan trọng Lần thứ hai tiếp xúc với Merkin Đại chiến giữa người và sói Cái chết của Ba Tang CHƯƠNG 66: BA TANG HY SINH Chia làm ba đường Phụ nữ và ma quỷ Kỹ thuật dùng súng cận chiến Lần theo dấu vết Sĩ quan huấn luyện bộ đội đặc chủng quyết đấu Cấp cứu CHƯƠNG 67: GẶP LẠI BA ANH EM SÓI XÁM Nụ hôn biệt ly Lính đánh thuê Tuyệt lộ Phùng sinh Sống chung với sói (1) Sống chung với sói (2) CHƯƠNG 68: NGHÌN SÓI CÙNG TRU Sống chung với sói (3) Săn hươu Sói tru Vũ khí Dấu sói Tiếng sói CHƯƠNG 69: LỐI RA Gọi sói Ác đấu Vĩnh biệt, Nhạc Dương! Về nhà Cái chết của Sói CảDưới đây là những tác phẩm đã xuất bản của tác giả "Hà Mã":Mật Mã Tây Tạng - Tập 1Mật Mã Tây Tạng - Tập 2Mật Mã Tây Tạng - Tập 3Mật Mã Tây Tạng - Tập 4Mật Mã Tây Tạng - Tập 5Mật Mã Tây Tạng - Tập 6Mật Mã Tây Tạng - Tập 7Mật Mã Tây Tạng - Tập 8Mật Mã Tây Tạng - Tập 9Mật Mã Tây Tạng - Tập 10Kinh Thiên Kỳ ÁnĐộc giả có thể tìm mua ấn phẩm tại các nhà sách hoặc tham khảo bản ebook Mật Mã Tây Tạng - Tập 9 PDF của tác giả Hà Mã nếu chưa có điều kiện.Tất cả sách điện tử, ebook trên website đều có bản quyền thuộc về tác giả. Chúng tôi khuyến khích các bạn nếu có điều kiện, khả năng xin hãy mua sách giấy.
Mật Mã Tây Tạng - Tập 8 (Hà Mã)
Chương 54 - Bí ẩn người tuyết Himalaya Muỗi Trang bị mới Núi Tu Di Câu chuyện của A Mễ Tìm mua: Mật Mã Tây Tạng - Tập 8 TiKi Lazada Shopee Gia tộc thằn lằn Cái chết của Sean Chương 55 - Người tuyết Himalaya giờ ở đ}u? Gián Gặp gỡ Mã Cát Người Lỗ Mặc Thôn Công Nhật Lạp Địch ô An Cát Mẫu Lịch sử Thánh vực Chương 56 - Những người trúng cổ độc Những người trúng cổ độc M~ C|t v{ Trương Lập Bài ca của tinh linh tuyết Ám chiến (1) Chương 57 - Di tích của dân tộc Mục Ám chiến (2) Chất thông tin của Sean Cổ độc tuyệt hậu Đường đến Tước Mẫu Di tích của người Mục Oan gia ngõ hẹp Chương 58 - Th{nh Tước Mẫu Thực lực của Max Quách Nhật Niệm Thanh Nhà ngục Tước Mẫu Giao dịch Chương 59 - Vương quốc Yaca Thần bí Tinh linh tuyết Bệnh mù sông Điều kiện của Tước Mẫu vương Đi sứ Yaca Kẻ thù của Nhạc Dương Gặp lại Ngưu Nhị Oa Chương 60 - Mật tu giả tìm đường trở về Kẻ bắn lén Qua Ba Đại Địch ô Trải nghiệm của ph|p sư Th|p T}y Âm mưu của Quách Nhật Niệm Thanh Thượng vị Cách quả Chương 61 - Cái chết của đội trưởng Hồ Dương Đường hẹp gặp nhau Cách chiến đấu của Nhện Xanh Lọt lưới Nhện Xanh đối đầu Cái chết của đội trưởng Hồ DươngDưới đây là những tác phẩm đã xuất bản của tác giả "Hà Mã":Mật Mã Tây Tạng - Tập 1Mật Mã Tây Tạng - Tập 2Mật Mã Tây Tạng - Tập 3Mật Mã Tây Tạng - Tập 4Mật Mã Tây Tạng - Tập 5Mật Mã Tây Tạng - Tập 6Mật Mã Tây Tạng - Tập 7Mật Mã Tây Tạng - Tập 8Mật Mã Tây Tạng - Tập 9Mật Mã Tây Tạng - Tập 10Kinh Thiên Kỳ ÁnĐộc giả có thể tìm mua ấn phẩm tại các nhà sách hoặc tham khảo bản ebook Mật Mã Tây Tạng - Tập 8 PDF của tác giả Hà Mã nếu chưa có điều kiện.Tất cả sách điện tử, ebook trên website đều có bản quyền thuộc về tác giả. Chúng tôi khuyến khích các bạn nếu có điều kiện, khả năng xin hãy mua sách giấy.
Mật Mã Tây Tạng - Tập 8 (Hà Mã)
Chương 54 - Bí ẩn người tuyết Himalaya Muỗi Trang bị mới Núi Tu Di Câu chuyện của A Mễ Tìm mua: Mật Mã Tây Tạng - Tập 8 TiKi Lazada Shopee Gia tộc thằn lằn Cái chết của Sean Chương 55 - Người tuyết Himalaya giờ ở đ}u? Gián Gặp gỡ Mã Cát Người Lỗ Mặc Thôn Công Nhật Lạp Địch ô An Cát Mẫu Lịch sử Thánh vực Chương 56 - Những người trúng cổ độc Những người trúng cổ độc M~ C|t v{ Trương Lập Bài ca của tinh linh tuyết Ám chiến (1) Chương 57 - Di tích của dân tộc Mục Ám chiến (2) Chất thông tin của Sean Cổ độc tuyệt hậu Đường đến Tước Mẫu Di tích của người Mục Oan gia ngõ hẹp Chương 58 - Th{nh Tước Mẫu Thực lực của Max Quách Nhật Niệm Thanh Nhà ngục Tước Mẫu Giao dịch Chương 59 - Vương quốc Yaca Thần bí Tinh linh tuyết Bệnh mù sông Điều kiện của Tước Mẫu vương Đi sứ Yaca Kẻ thù của Nhạc Dương Gặp lại Ngưu Nhị Oa Chương 60 - Mật tu giả tìm đường trở về Kẻ bắn lén Qua Ba Đại Địch ô Trải nghiệm của ph|p sư Th|p T}y Âm mưu của Quách Nhật Niệm Thanh Thượng vị Cách quả Chương 61 - Cái chết của đội trưởng Hồ Dương Đường hẹp gặp nhau Cách chiến đấu của Nhện Xanh Lọt lưới Nhện Xanh đối đầu Cái chết của đội trưởng Hồ DươngDưới đây là những tác phẩm đã xuất bản của tác giả "Hà Mã":Mật Mã Tây Tạng - Tập 1Mật Mã Tây Tạng - Tập 2Mật Mã Tây Tạng - Tập 3Mật Mã Tây Tạng - Tập 4Mật Mã Tây Tạng - Tập 5Mật Mã Tây Tạng - Tập 6Mật Mã Tây Tạng - Tập 7Mật Mã Tây Tạng - Tập 8Mật Mã Tây Tạng - Tập 9Mật Mã Tây Tạng - Tập 10Kinh Thiên Kỳ ÁnĐộc giả có thể tìm mua ấn phẩm tại các nhà sách hoặc tham khảo bản ebook Mật Mã Tây Tạng - Tập 8 PDF của tác giả Hà Mã nếu chưa có điều kiện.Tất cả sách điện tử, ebook trên website đều có bản quyền thuộc về tác giả. Chúng tôi khuyến khích các bạn nếu có điều kiện, khả năng xin hãy mua sách giấy.